I. Cơ cấu ngành công nghiệp
– Hệ thống công nghiệp của nước ta hiện nay gồm có các cơ sở nhà nước, ngoài nhà nước và các cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài.
– Nước ta có đầy đủ các ngành công nghiệp thuộc các lĩnh vực.
– Một số ngành công nghiệp trọng điểm đã được hình thành, đó là những ngành:
+ Chiếm tỉ trọng cao trong giá trị sản lượng công nghiệp.
+ Được phát triển dựa trên những thế mạnh về tài nguyên thiên nhiên, nguồn lao động, nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường trong nước.
+ Tạo ra nguồn hàng xuất khẩu chủ lực.
– Sự phát triển của những ngành này có tác động thúc đầy sự tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

II. Các ngành công nghiệp trọng điểm
1. Công nghiệp khai thác nhiên liệu
– Công nghiệp khai thác than phân bố chủ yếu ờ vùng than Quảng Ninh, gần đây mỗi năm sản xuất khoảng từ 15 đến 20 triệu tấn. Than được khai thác lộ thiên là chính, còn lại là khai thác hầm lò.
– Các mỏ dầu khí hiện nay được phát hiện và khai thác chủ yếu ờ vùng thềm lục địa phía Nam. Hàng trăm triệu tấn dầu và hàng tỉ mét khối khí đã được, khai thác. Dầu thô là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta hiện nay.

2. Công nghiệp điện
– Công nghiệp điện ở nước ta bao eổm nhiệt điện và thuỳ điện. Hiện nay, mồi năm đã sản xuất trên 40 ti kWh và sản lượng điện ngày càng tăng để đáp ứng nhu cầu cúa nền kinh tế.
– Các nhà máy thuỷ điện lớn là Hoà Bình, Sơn La, Y-a-ly, Trị An,…
– Tổ hợp nhiệt điện lớn nhất là Phú Mỹ (tinh Bà Rịa – Vũng Tàu) chạy bằng khí. Nhà máy nhiệt điện Phả Lại là nhà máy nhiệt điện chạy bằng than lớn nhất cả nước.

3. Công nghiệp chế biến luơng thực thực phẩm
– Đây là ngành công nghiệp chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp. Các phân ngành chính là :
+ Chế biến sản phẩm trồng trọt (xay xát, sản xuất đường, rượu, bia, nước ngọt, chê biến chè, thuốc lá, cà phê. dầu thực vật).
+ Chế biến sản phầm chăn nuôi (chế biến thịt, trứng, sữa), thực phẩm đông lạnh, đồ hộp,…
+ Chế biến thủy sản (làm nước mắm, sấy khô, đông lạnh,…).
– Công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm phân bổ rộng khắp cả nước. Tập trung nhất là ở Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Hải Phòng, Biên Hoà, Đà Nẵng.

4. Công nghiệp dệt may
– Là ngành sản xuất hàng tiêu dùng quan trọng cùa nước ta, công nghiệp dệt may dựa trên ưu thế vê nguồn lao động rẻ. Các sản phẩm của ngành may đã được xuất khẩu đi nhiều nước trên thế giới và là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta.
– Các trung tâm dệt may lớn nhất cả nước là Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng, Nam Định,…

III. Các trung tâm công nghiệp lớn
– Hai khu vực tập trung công nghiệp lớn nhất cả nước là Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng.
– Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội là hai trung tâm công nghiệp lớn nhất cả nước.

 

TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN

? (trang 41 SGK Địa lý 9) Dựa vào hình 12.1 (trang 41 SGK Địa lý 9), hãy xếp thứ tự các ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta theo tỉ trọng từ lớn đến nhỏ.

Hình 12.1. Biểu đồ tỉ trọng của các ngành công nghiệp trọng điểm trong cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp, năm 2002 (%)

-Chế biến lương thực, thực phẩm: 24,4%
-Cơ khí, điện tử: 12,3%
-Khai thác nhiên liệu: 10,3%
-Vật liệu xây dựng: 9,9%
-Hóa chất: 9,5%
-Dệt may: 7,9%
-Điện: 6,0%
-Các ngành công nghiệp khác: 19,7%

 

? (trang 44 SGK Địa lý 9) Hãy xác định trên hình 12.2 (trang 43 SGK Địa lý 9) các mỏ than và dầu khí đang được khai thác.

Hình 12.2. Lược đồ công nghiệp khai thác nhiên liệu và công nghiệp điện

– Mỏ than: Cẩm Phả, Hòn Gai, Đông Triều.
– Mỏ dầu: Hồng Ngọc, Rồng, Rạng Đông, Bạch Hổ, Đại Hùng
– Mỏ khí: Tiền Hải, Lan Tây, Lan Đỏ.

 

? (trang 46 SGK Địa lý 9) Tại sao các thành phố trên là những trung tâm dệt may lớn nhất nước ta.
+Nguồn lao động dồi dào
+Thị trường tiêu thụ lớn
+Là các đầu mối giao thông quan trọng
+Phục vụ xuất khẩu thuận lợi.

 

? (trang 46 SGK Địa lý 9) Dựa vào hình 12.3 (trang 45 SGK Địa lý 9), hãy xác định hai khu vực tập trung công nghiệp lớn nhất cả nước. Kể tên một số trung tâm công nghiệp tiêu biểu cho hai khu vực trên.

Hình 12.3. Lược đồ các trung tâm công nghiệp tiêu biểu của Việt Nam, năm 2002

– Hai khu vực tập trung công nghiệp lớn nhất cả nước là:
+ Đông Nam Bộ: TP. Hồ Chí Minh, Biên Hòa, Vũng Tàu, Thủ Dầu Một.
+ Đồng bằng sông Hồng: Hà Nội, Hải Phòng, Vĩnh Yên, Hà Đông, Hải Dương, Nam Định…

 

 

? (trang 47 SGK Địa lý 9) Hãy chứng minh rằng cơ cấu công nghiệp nước ta khá đa dạng.
+ Theo thành phần kinh tế: có các cơ sở nhà nước, ngoài nhà nước, các cơ sở có vốn đầu tư nước ngoài.
+ Theo ngành có: công nghiệp khai thác nhiên liệu, công nghiệp điện, công nghiệp luyện kim, công nghiệp cơ khí – điện tử, công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm,…
+ Trong mỗi ngành có các phân ngành, trong mỗi phân ngành có nhiều ngành khác nhau.
Ví dụ:
– Công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm có ba phân ngành chế biến sản phẩm trồng trọt, chế biến sản phẩm chăn nuôi, chế biến thủy sản.
– Chế biến sản phẩm trồng trọt có nhiều ngành như: xay xát, sản xuất đường, rượu, nước giải khát, chế biến chè, cà phê, sản xuất dầu thực vật, bánh kẹo, mì ăn liền…

 

? (trang 47 SGK Địa lý 9) Dựa vào hình 12.3 (trang 45 SGK Địa lý 9) và hình 6.2 (trang 21 SGK Địa lý 9), hãy xác định các trung tâm công nghiệp tiêu biểu cho các vung kinh tế ở nước ta.