I. Khái quát
Công cuộc hiện đại hóa đem lại những thay đổi quan trọng trong nền kinh tế:
– Gĩư vững ổn định xã hội và mở rộng buôn bán với nước ngoài tạo điều kiện cho nền kinh tế phát triển.
– Tốc độ tăng trưởng GDP cao nhất thế giới (trung bình trên 8%). Năm 2004 tổng GDP đạt 1.649,3 tỉ USD đứng thứ bảy trên thế giới.
– Đời sống được nâng cao, thu nhập theo đầu người tăng lên 5 lần trong 20 năm, từ 276 USD (1985) lên 1.269 USD (2004).

 

II. Các ngành kinh tế
1. Công nghiệp

Hinh 10.8. Các trung tâm công nghiệp của Trung Quốc

– Trong quá trình chuyển đổi nền kinh tế, các nhà máy, xí nghiệp được chủ động trong sản xuất và tiêu thụ.
– Trung Quốc thực hiện chính sách mở cửa, tăng cường trao đổi hàng hóa với thị trường thế giới.
– Cho phép các công ty, doanh nghiệp nước ngoài tham gia đầu tư, quản lí sản xuất công nghiệp tại các đặc khu, khu chế xuất.
– Chủ động đầu tư, hiện đại hóa trang thiết bị, ứng dụng công nghệ cao.
– Tập trung chủ yếu vào 5 ngành: chế tạo máy, điện tử, hóa dầu, sản xuất ô tô và xây dựng.
– Các trung tâm công nghiệp chính tập trung ở miền đông, các vùng duyên hải tại các thành phố lớn: Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiên Tân, Trùng Khánh, Thẩm Dương, Quảng Châu …
– Phát triển ngành công nghiệp vật liệu xây dựng, đồ gốm, sứ, dệt may, hàng tiêu dùng dựa trên nguồn lao động dư thừa và nguyên vật liệu ở nông thôn. Ngành này thu hút trên 100 triệu lao động và cung cấp > 20% giá trị hàng hoá ở nông thôn.

2. Nông nghiệp
– Diện tích đất canh tác chỉ chiếm 7% thế giới nhưng phải nuôi 20% dân số thế giới.
– Áp dụng nhiều biện pháp, chính sách cải cách nông nghiệp như:
+ Giao quyền sử dụng đất cho nông dân.
+ Cải tạo xây dựng hạ tầng cơ sở: đường giao thông, thủy lợi …
+ Đưa kĩ thuật mới, giống mới vào sản xuất.
+ Miễn thuế nông nghiệp, chính sách khuyến nông…
– Đã sản xuất được nhiều loại nông sản với năng suất cao, đứng đầu thế giới.
– Ngành trồng trọt chiếm ưu thế, trong đó quan trọng là cây lương thực nhưng bình quân lương thực/ người thấp.
– Đồng bằng châu thổ là các vùng nông nghiệp trù phú.
– Hoa Bắc, Đông Bắc: lúa mì, ngô, củ cải đường.
– Hoa Trung, Hoa Nam: lúa gạo, mía, chè.

Hinh 10.9. Phân bố sản xuất nông nghiệp của Trung Quốc

 

III. Mối quan hệ Trung Quốc – Việt Nam
Trung – Việt có mối quan hệ lâu đời và ngày càng phát triển trên nhiều lĩnh vực, nền tảng là tình hữu nghị và ổn định lâu dài.
Từ năm 1999, quan hệ hợp tác trên 16 chữ vàng: “Láng giềng hữu nghị, hợp tác toàn diện, ổn định lâu dài, hướng tới tương lai” và 4 tốt: “Láng giềng tốt, bạn bè tốt, đồng chí tốt, đối tác tốt”.
– Kim ngạch thương mại song phương tăng nhanh, năm 2005 đạt 8.739,9 triệu USD. Các mặt hàng trao đổi đa dạng hơn.

 

TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN

? (trang 95 SGK Địa lý 11) Dựa vào số liệu trong bài, chứng minh kết quả hiện đại hóa nông nghiệp, công nghiệp của Trung Quốc. Phân tích những nguyên nhân đưa đến kết quả đó.
* Hiện đại hóa công nghiệp :
– Kết quả :
+ Phát triển ngành công nghiệp đòi hỏi kĩ thuật cao như điện tử, cơ khí chính xác, máy móc tự động.
+ Nhiều ngành công nghiệp có tốc độ tăng trưởng cao, nhiều mặt hàng đứng đầu thế giới về sản lượng.
+ Phát triển công nghiệp địa phương, sản xuất được nhiều mặt hàng tiêu dùng.
– Nguyên nhân :
+ Chuyển đổi nền kinh tế chỉ huy sang nền kinh tế thị trường.
+ Thực hiện chính sách mở cửa, xây dựng các đặc khu kinh tế, khu chế xuất.
+ Thu hút vốn đầu tư lớn.
+ Chủ động đầu tư hiện đại hóa trang thiết bị, phát triển, ứng dụng công nghệ cao trong công nghiệp.

* Hiện đại hóa nông nghiệp :
– Kết quả:
+ Đã sản xuất được nhiều nông phẩm với năng suất cao, một số loại có sản lượng đứng đầu thế giới.
+ Đời sống nhân dân được cải thiện.
– Nguyên nhân:
+ Giao quyền sử dụng đất cho người nông dân.
+ Cải tạo, xây dựng mới đường giao thông, hệ thống thủy lợi.
+ Đưa kĩ thuật mới vào sản xuất, phổ biến giống mới.
+ Miễn thuế nông nghiệp cho người dân.

? (trang 95 SGK Địa lý 11) Dựa vào hình 10.8 (trang 93 SGK Địa lý 11), nhận xét và giải thích sự phân bố công nghiệp Trung Quốc.
– Các trung tâm công nghiệp chính tập trung ở miền đông, các vùng duyên hải tại các thành phố lớn: Bắc Kinh, Thượng Hải, Thiên Tân, Trùng Khánh, Thẩm Dương, Quảng Châu …
– Vì : miền Đông có đầy đủ các điều kiện về tài nguyên khoáng sản, nguồn nước và nguồn nhân lực có trình độ kĩ thuật đáp ứng được yêu cầu của các ngành công nghiệp, thị trường tiêu thụ rộng lớn…

? (trang 95 SGK Địa lý 11) Vì sao sản xuất nông nghiệp lại tập trung chủ yếu ở miền Đông ?
Nông nghiệp Trung Quốc tâp trung ở miền đông vì:
– Điều kiện tự nhiên: Đất đai màu mỡ, nguồn nước dồi dào, khí hậu cận nhiệt và ôn đới gió mùa,…
– Điều kiện kinh tế-xã hội: Dân cư đông đúc, nhiều kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp, thị trường tiêu thụ lớn; dông dân, công nghiệp chế biến lương thực, thực phẩm phát triển, cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật phát triển, sự hỗ trợ của công nghiệp,…

 

Xem thêm về Trung Quốc tại đây!