1. Tác dụng của nội lực và ngoại lực
a. Nội lực
– Là lực sinh ra ở bên trong Trái Đất, có tác động nén ép vào các lớp đá, làm cho chúng uốn nếp, đứt gãy hoặc đẩy vật chất nóng chảy ở dưới sâu ngoài mặt đất thành hiện tượng núi lửa hoặc động đất.
b. Ngoại lực
– Là lực sinh ra từ bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất, chủ yếu là 2 quá trình: Phong hoá các loại đá và xâm thực (nước chảy, gió…).

2. Núi lửa và động đất
a. Núi lửa
– Núi lửa là hình thức phun trào mác ma dưới sâu lên mặt đất.
– Núi lửa đang phun hoặc mới phun là núi lửa đang hoạt động.
– Núi lửa ngừng phun đã lâu là núi lửa tắt, dung nham phân huỷ tạo thành lớp đất đỏ phì nhiêu rất thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp.
-Mác ma là những vật chất nóng chảy, nằm ở dưới sâu, trong vỏ Trái Đất, nơi có nhiêt độ trên 1000oC.

Hinh 31. Cấu tạo bên trong của núi lửa

b. Động đất
– Động đất là hiện tượng tự nhiên xảy ra đột ngột từ trong lòng đất, ở dưới sâu, làm cho các lớp đá rung chuyển dữ dội.
+ Gây thiệt hại đối với con người, nhà cửa, đường sá, cầu cống, công trình xây dựng, của cải vật chất…
– Để đo các chấn động của động đất người ta dùng thang Richte (9 bậc).

TRẢ LỜI CÂU HỎI LIÊN QUAN

? (trang 38 SGK Địa lý 6) Hãy nêu một số ví dụ về tác động của ngoại lực đến địa hình bề mặt Trái Đất.
– Khu vực đang được nâng lên là bắc Thụy Điển, Phần Lan
– Khu vực đang hạ xuống là Hà Lan…
– Các dãy núi uốn nếp như Uran, Thiên Sơn, Himalaya, Coocđie, Anđét…
– Các đứt gãy như thung lũng sông Hồng, dãy con voi nằm kẹp giữa sông Hồng và sông Chảy, Biển Hồ, các hồ dài ở Đông Phi…

? (trang 39 SGK Địa lý 6) Quan sát hình 31 (trang 39 SGK Địa lý 6), hãy chỉ và đọc tên từng bộ phận núi lửa.
-Măc ma.
-Dung nham
-Miệng
-Miệng phụ
-Ống phun
-Khói bụi.

? (trang 41 SGK Địa lý 6) Tại sao người ta lại nói rằng: nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau?
– Nội lực là lực phát sinh từ bên trong Trái Đất, còn ngoại lực là lực có nguồn gốc từ bên ngoài, trên bề mặt Trái Đất. Nội lực có tác động làm cho bề mặt Trái Đất trở nên gồ ghề.
– Trong khi đó ngoại lực lại đi san bằng những chỗ gồ ghề và hạ thấp bề mặt Trái Đất.
=>Chính vì thế nên nói: nội lực và ngoại lực là hai lực đối nghịch nhau.

? (trang 41 SGK Địa lý 6) Núi lửa đã gây nhiều tác hại cho con người, nhưng tại sao quanh các núi lửa vẫn có dân cư sinh sống?
Bởi vì nó mang lại:
– Nguồn tài nguyên khoáng sản dồi dào, phong phú.
– Năng lượng địa nhiệt lớn
– Đất đai màu mỡ thuận lợi cho canh tác nông nghiệp
– Hoạt động du lịch phát triển…
=>Do đó, quanh các núi lửa vẫn có dân cư sinh sống.

? (trang 41 SGK Địa lý 6) Con người đã có những biện pháp gì để hạn chế bớt những thiệt hại do động đất gây ra?
-Phải hiểu rõ nơi an toàn trong nhà
-Chuẩn bị nước uống (mỗi ngày cho một đầu người từ 2- 3 lít nước)
-Chuẩn bị túi balô hay túi cấp cứu bỏ những vật dụng cần thiết vào để ở nơi nào mà cả nhà đều biết như: Đèn pin, nước, lương thực, Radio xách tay, bản copy giấy tờ tùy thân, giấy trương mục ngân hàng, bật lửa, đèn cầy .
– Họp cấp cứu (nếu có bệnh phải bỏ thuốc điều trị thường dùng mỗi ngày)
– Mũ bảo vệ, khăn tay, áo quần lót, bao tay
– Tấm Bạt phòng chống lạnh, không thấm nước, dây thừng.
– Dùng bản lề để gắn những giá cụ vào tường để tránh bị ngã
– Dáng giây kiếng lên kính tủ hay cửa để phòng việc thủy tinh vỡ
– Ghi rỏ số điện thoại các nơi cứu cấp, khẩn cấp và những người biết nói ngôn ngữ của mình.
– Phải biết nơi đến lánh nạn hay bệnh viện ở gần nhà và đường đi đến đó…